Plooien en Rimpels
Hoe ben je in GC Nohva terecht gekomen?
Tijdens de zomer van 2022 leerde ik GC Nohva en haar medewerkers kennen tijdens een residentie in het kader van 100% free space. Dit is een initiatief dat Brusselse kunstenaars de kans geeft om tijdens de kalme zomermaanden gebruik te maken van de ongebruikte zalen in de verschillende gemeenschapscentra in de stad. Andersom hebben de gemeenschapscentra de kans om kunstenaars en hun werk te leren kennen. Gedurende een week maakte ik van de ruimte en de rust gebruik om te experimenteren en te onderzoeken.
Tijdens de krokusweek kwam ik terug om de performance Plooien en rimpels (Folds&Wrinkles) te finaliseren en te tonen aan een testpubliek van senioren en ouderen. Er werd een samenwerking opgezet met het dienstencentrum, dat in hetzelfde gebouw huist, en met het naburige woonzorgcentrum De Overbron.
Waarover gaat Plooien en rimpels?
Voor de creatie van deze performance ben ik aan de slag gegaan met linnen, textiel en katoenen lakens afkomstig uit mijn familie. Met dit materiaal vol van verhaal transformeer ik mijn lichaam tot sculptuur. Het textiel beeldhouwt het lichaam. De plooien leiden een eigen leven. De toeschouwer is getuige van hoe de lagen langzaam afpellen. Folds and Wrinkles is een woordloze performance op de grens tussen visuele kunst, dans en theater. Maar het is in de eerste plaats een ervaring die voorbij gaat aan het verbale en het rationele.
De reacties van het testpubliek waren erg waardevol. Het gaf inzicht over hoe de performance bij hen resoneert en wat hen precies raakte. Het was niet altijd makkelijk om te benoemen waarover de performance voor hen ging. Iedereen kijkt er naar op z'n eigen manier en ziet andere dingen. Het was ontroerend om al die verschillende interpretaties naast elkaar te horen. De performance gaf aanleiding om over datgene te spreken waarvoor moeilijk woorden te vinden zijn of waarover liever niet gesproken wordt. Thema's zoals de dood, ouder worden, de vergankelijkheid van het leven, de oneindige cyclus van het leven. Het nagesprek bij een kopje thee zorgde voor een verbindende uitwisseling onder de toeschouwers.
Is Plooien en rimpels dan een performance specifiek voor ouderen?
De performance is niet enkel voor ouderen. Wel is het duidelijk dat het sterk resoneert met het innerlijke leven van ouderen omdat het raakt aan thema's die hen sterk bezighouden en waarover niet gesproken wordt. Iemand in een andere levensfase is allicht op een andere manier geraakt. Gaan de dood en het leven ons niet allen aan?
Het is opvallend hoe weinig aandacht er in onze maatschappij is voor de rouw en het transformatieproces waar ouderen doorheen gaan. Dat is niet uit onwil, veeleer uit onwetendheid en een gebrek aan tools om er op een zinvolle manier ruimte aan te geven. Kunstenaars kunnen daarin echt betekenisvol zijn. Kunst verschaft zingeving, troost en verbeelding. Door Plooien en rimpels af te sluiten met een gesprek is er ook een duidelijk zorgend gebaar. We maken tijd om stil te staan bij de emoties en gedachtes die de performance opwekt. Mensen merken dat ze niet alleen zijn met wat ze voelen. Er ontstaat verbinding. Het kunnen benoemen van wat er leeft vanbinnen en daarin ook gehoord worden, is bovendien troostend.
credits: Concept en performance: Rebecca Lenaerts in samenwerking met Rasa Alksnyte.
Kostuum: Amber De Saeger. Met de steun van GC Nohva en Sabam for culture.
www.rebeccalenaerts.net